زراعت و باغداری

از مجموع 6000 هکتار زمین های قابل کشت در کلاردشت، شامل زمین های کلاردشت، بیرون بشم و کوهستان، 1000 هکتار آن را باغ های منطقه در بر می گیرد. ویژگی خاک و آب و هوای کلاردشت این منطقه را بویژه برای کشت گندم و جو بسیار مساعد کرده است و به همین دلیل کشت گندم و جو بیشترین اقلام زراعتی را به خود اختصاص داده است. پس از آن در امر باغداری کشت سیب زمینی، لوبیا، سبزیجات و بهره برداری از انواع درختان میوه رواج دارد.هر ساله نیمی از زمین ها کشت می شود و نیمی دیگر از مجموع اراضی کشاورزی به صورت آیش می ماند. در کلاردشت زمین های کشاورزی بزرگ بواسطه تقسیم زمین های موروثی بین وارث هر فرد به تدریج به قطعات کوچک تفکیک شده اند و بدین ترتیب نظام بهره برداری خرده مالکی شکل گرفت. این خرده مالکان بعضا خود زمین ها را به زیر کشت می برند و یا با شیوه ی مشارکت در زراعت که در این منطقه "همازی" خوانده می شود، از زمین مالک جهت کشت و زرع گندم و جو استفاده می کنند. در کلاردشت کشت گندم و جو به هر دو صورت سنتی و ماشینی رایج است. در کشاورزی سنتی بذر افشانی از پاییز یعنی از اواسط مهر ماه و با گندم شروع می شود و درو در اواخر خرداد به کمک داس های دندانه دار (دره و دازغاله) و با جو آغاز می شود. در این روش کوبیدن و بوجار غله بوسیله حیوانات و مزارع شخصی انجام می گیرد، بلافاصله پس از برداشت محصول صورت نمی گیرد بلکه ابتدا خوشه ها را در دسته هایی که اصطلاحا (کَر) نامیده می شوند جمع کرده و برای مدتی بر روی هم اباشته می کنند که به این مجموعه ها نیز (کَر کُله) و یا (گَرد کُله) می گویند. چنانچه انباشت و ذخیره محصول برای مدت بیشتری مدنظر باشد، محصول را روی (کُوپا) که سطحی مرتفع و چوبی است بر پایه هایی بنام (دقاله) تکیه دارد، انبار می کنند تا از تعرض دام ها پیشگیری شود.

در کلاردشت یک مرکز تحقیقات کشاورزی با نام "ایستگاه تحقیقات کشاورزی کلاردشت" وجود دارد این ایستگاه در سال 1352 شمسی تاسیس شده است و به بررسی و آزمایش گونه های متفاوت گندم و جو می پردازد. این ایستگاه تحقیقاتی مجری برنامه های ملی و منطقه ای مربوط به تحقیقات کشاورزی می باشد. دو رقم گندم اصلاح شده "البرز" و "کاوه" توسط ایستگاه تحقیقات کشاورزی کلاردشت به زارعان معرفی و ارائه شده است، موجب تحول در تولید گندم شده و متوسط عملکرد منطقه ای را از حدود 800 کیلوگرم در هکتار به 2800 کیلوگرم در زراعت آبی و 2000 کیلوگرم در هکتار در زراعت دیم رسانده است. این عملکرد در سال های اخیر به 5 تن در هکتار افزایش یافته است.

کلاردشت تنها ایستگاه تحقیقاتی کشور است که معرف مناطق دامنه شمالی کوهستان البرز از بندر آستارا تا بجنورد می باشد. در این ایستگاه علاوه بر فعالیت های فوق، مطالعاتی در زمینه ی جو، تریتکاله و چاودار انجام گرفته و نتایج موفق آمیزی داشته است و در نظر است تا در آینده ارقام مناسبی از جو و چاودار برای کشت در منطقه ارائه شود. از انواع آفت های گندم در منطقه کلاردشت می توان از زنگ زرد، زنگ سیاه و زنگ قهوه ای گندم و نیز سیاهک آشکار و سیاهک پنهان نام برد. علاوه بر این، شته سیاه و شته سبز و کرم سیب و گلابی و نیز لیسه سیب از آفت های مهم میوه ها در کلاردشت محسوب می شوند.

صرف نظر از کشت گندم و جو در مرزن آباد کشت برنج در مقیاسی محدود رایج است که در مقایسه با غلات عمده منطقه، از کمیت قابل توجهی برخوردار نیست. به طور کلی در کلاردشت فقدان زمینه های گسترش کمی و کیفی بخش کشاورزی به طبع اولویت توجه و سرمایه گذاری احتمالی را به بخش های دیگر معطوف می کند. این امر ناشی از شرایط طبیعی و اقلیمی منطقه می باشد که بواسطه کوهستانی بودن آن و میانگین پایین دما و نیز پایین بودن رطوبت نسبی در مقایسه با نوار ساحلی دریای خزر، کشت محصولاتی چون برنج و چای و مرکبات را غیر ممکن ساخته است و پرداختن به کشت گندم و جو به عنوان مهمترین فعالیت کشاورزی و آن هم با روش سنتی و نیمه سنتی و بازدهی اندک که بسیار کمتر از حد نیاز منطقه به اقلام فوق می باشد،عملا فعالیت های کشاورزی را محدود وغیر اقتصادی ساخته است. باغداری و پرورش درختان میوه که از چندی پیش برای برخی کشاورزان نوعی چاره جویی به شمار می رفت، اینک با گذشت سالیانی چند و بواسطه موانعی چون نوسان زیاد قیمت اینگونه محصولات،تجربه اندک باغداران و گسترش فضاهای مسکونی و اشغال باغات میوه،با شکست روبرو شده است.

در کلاردشت چند تعاونی روستایی وجود دارد که اکثر اعضای آنها کشاورزان هستند،همچنین کلاس های ترویج کشاورزی و آموزش روش های جدید در تولید و زراعت به منظور آشنا نمودن جوانان روستایی با مراکز آموزشی رشته های مرتبط با فعالیت های کشاورزی، مورد توجه قرار گرفته است.

پوشش گیاهی

جنس خاک

جنس خاک شهر کلاردشت و نواحی اطراف از نظر تقسیم بندی خاک ها و روند تکامل آنها جز خاک های برون جنگلی بهم خورده می باشد که در سطح زمین در طبقات پایین،سنگریزه ای و زاویه دار جز خاک های واریزه ای است. بطور کلی خاک این اراضی عمیق و بافت خاک تقریبا یکنواخت و رسی شنی توام با سیلت نسبتا زیاد است. ذرات آهک به صورت پودر در طبقات خاک پراکنده بوده و در اعماق پایین تر به صورت ذرات سفت شده مشاهده می گردد. از نظر ساختمان فیزیکی،خاک تکامل نسبتا زیادی داشته و در سطح زمین به صورت دانه ای و در طبقات پایین به صورت مکعبی و منشورهای متوسط می باشد.

با توجه به این طیقه بندی کلاردشت دارای خاکی از نوع 1.4 می باشد. این واحد ها پوشیده از جنگل استو محدوده آن دشت های حاصلخیزی همچون کلاردشت وجود دارد که در ارتفاعات عمدتا جنگل های انبوه واقع شده است و با قطع درختان جنگل در دامنه ها و دره ها،زمین های زراعتی دیم ظاهر شده اند.

جدول شماره 4 – درختان،درختچه ها و بوته های جنگلی منطقه کلاردشت

منابع آب کلاردشت

در منطقه کلاردشت 2 رود اصلی و یک رود مشترک مرزی با منطقه کجور نوشهر،یک دریاچه نسبتا وسیع و چند دریاچه کوچکتر و بالاخره چندین چشمه اب سرد و آب گرم یافت می شود که در این مبحث به معرفی و توصیف برخی از آنها می پردازیم.

 رودها

مهمترین رودخانه منطقه کلاردشت سردابرود است که بعضا "سردرو" نیز می گویند.این رودخانه از یخچال های علم کوه و چشمه های مسیر سرچمه می گیرد.ساختار زمین شناسی انتهای دره سردابرود در حوزه کلاردشت و ناحیه علیای رودبارک از طبقات آهکی و مارن و آهک دوره پرمین در اواخر دوران اول زمین شناسی تشکیل شده که با آهک های بسیار سخت و متبلور دوره کربونیفر خاتمه می یابد. طبقات مذکور به صورت دیواره های عمودی نمایان شده ولی به طور نامنظم به طرف حوزه بسته می شود. در اطراف دره پادگانه های بالنسبه بزرگی با شیب ملایم وجود دارد.

جداره های دره مشرف به پادگانه ها به صورت دیواره هاب عمودی از آهک های متراکم تا حوالی رودبارک کشیده شده و در جهت جنوب غربی به شمال شرقی متقارن هستند.

رودخانه صاف و زلال سردآبرود با چنین موقعیتی از کوه های غرب کلاردشت سرچشمه می گیرد و با شیبی تند با پیچ و خم بسیار پس از عبور از شهر کلاردشت (محله رودبارک و محله مکا،ولوال و حسنکیف) و پشت سر گذاشتن روستاهای اویجدان و لش سر،با طی مسافتی در حدود 70 کیلومتر در 4 کیلومتری غرب رود چالوس به دریای مازندران می ریزد. سرد آبرود در ادامه مسیر خود در خارج از کلاردشت و در حومه چالوس اراضی عمدتا برنجکاری روستاها و محله های زوات، کریم آباد، عرب خلیل، تجن کلا، گیل کلا، بورسر، سردآبرود،عباس کلا،دوجمان و امامرود را سیراب می سازد.

سردآبرود علیرغم آبدهی نسبتا مطلوب آن یعنی 3.27 متر مکعب در ثانیه،کمتر مهار شده و مورد استفاده قرار گرفته است. با وجود این منبع قابل توجه، زمین های زراعتی منطقه غالبا به صورت دیم کشت می شود و تنها چند نهر قدیمی از آن منشعب شده است که اصطلاحا ((کیله)) (Kille) نامیده می شود.

برای مشاهده بزرگتر جدول کلیک راست نموده و گزینه  Save Target As  را بزنید.

نمودار 3 – تغییرات بارش سالیانه منطقه کلاردشت